مسئولیت ها و وظایف مهندس طراح چیست؟

ساخت یک ساختمان بی عیب و با کیفیت به عوامل بسیاری بستگی دارد. در مراحل ساخت و ساز، اشخاص و مهندسین در رشته های متفاوتی باید با هم همکاری و هم فکری کنند تا در پایان کار، سازه ای با کیفیت بالا به دست آید. مهم ترین عامل خالق چنین پروژه ای، داشتن طراحی مناسب، به سفارش و خواست کارفرما است. طراح ساختمان، مسئولیت های مهم ساخت پروژه را بر عهده دارد. برای آشنایی با وظایف مهندس طراح ساختمان و مسئولیت هایی که در طول ساخت و ساز، بر گردن اوست تا آخر این مقاله همراه ما باشید.

خلاصه مقاله: مهندس طراحی مسئولیت طراحی ساختمان قبل از شروع پروژه را بر عهده دارد. او وظیفه دارد همه شرایط و عوامل تاثیر گذار مانند: کیفیت خاک و چگونگی آب و هوایی را مورد بررسی قرار دهد. همچنین کلیه مراحل جهت صدور پروانه ساختمان بر عهده مهندس طراحی است.  

مهندس طراح کیست؟

مهندسان طراح ساختمان به طور کلی مسئول طراحی و ساخت پروژه ها و سازه های عمرانی هستند. این افراد باید مهارت های فنی مهندسی، تجزیه و تحلیل مسائل مربوط به پروژه، توانایی حل مشکلات و انجام کار گروهی را داشته باشند تا در طراحی و اجرای سازه های گوناگون مانند: پل ها، جاده ها، ساختمان ها، سدها، مراکز خرید و بیمارستان ها و.... مشارکت موثر داشته باشند.

مهندسی طراحی یکی از شغل های مهندسی است. اگر می خواهید بدانید که وظیفه مهندس طراح چیست؟ باید گفت: به شخصی که در یکی از رشته های مهندسی مانند: مکانیک، عمران، شیمی، برق، هوافضا، صنایع، ساخت و تولید، سیستم و سازه، ساختمان و معماری، در طول فرایند طراحی مشارکت کند، مهندس طراح می گویند.

وظیفه مهندس طراح ساختمان چیست؟

از مهمترین وظایف طراحان، ارائه طراحی های مهندسی و همچنین دادن مشاوره به مشتریان و کارفرمایان در مورد طرح مورد نظر است. می توان گفت به طور کلی مسئولیت های مهندس طراح ساختمان، شامل وظایف زیادی است که در موارد زیر به آن ها اشاره می کنیم.

• مهندس طراح  باید با بهبود بخشیدن به روش های اجرای پروژه، یا انواع مصالح ساختمانی مورد نیاز ساخت و رعایت استاندارد های ایمنی، پیشنهادات موثری ارائه دهد.
• تمامی خدمات پروژه های عمومی مانند: ترمینال های فرودگاهی، پل ها، جاده ها، مراکز خرید، مدارس، بیمارستان ها، امکانات تفریحی و ... بر عهده مهندس طراح است.
• برای تعیین نیازها و اهداف پروژه با مدیران و معماران مشاوره می کند و سپس با ارائه طرح های مفهومی و کاربردی این نیاز ها را برآورده می کند.
• برای بازسازی یا جایگزینی سازه ها و زیر ساخت های موجود، مانند پل ها و جاده ها طرح های مناسبی، با بررسی مسائل فنی ارائه می دهند.
• تهیه نقشه های ساخت و ساز مانند نقشه های طراحی پروژه، مصالح مورد نیاز و جزئیات در مورد چگونگی راه های ساخت از وظایف مهندس طراح است.
• این مهندسان وظیفه دارند تا با ارائه طرح های عمومی و بررسی نقشه ها و سایر مدارک مورد نیاز برای شرکت در مناقصه و دریافت پروژه جدید تلاش کنند.
• از وظایف مهم مهندس طراح پاسخگویی به مسائل و مراحل مربوط به شهرداری و مراجع دیگر است که پروانه ساخت پروژه را صادر می کنند.
• در صورت وجود ابهاماتی در نقشه پروژه مورد نظر، دستورات لازم را به مهندسین ناظر و مجری ذیصلاح صادر کند.
• مهندس طراح علاوه بر رعایت کردن اصول و مقررات ملی ساختمان و شهرسازی و تمامی موارد فنی، باید مسئولیت صحت تمامی نقشه ها و مدارک ارائه شده توسط خودش را بپذیرد.

این شخص با پیمانکاران در مورد زمان بندی اجرای سازه ها و هزینه ها گفتگو می کند و جزئیات طراحی را هم مانند نقشه های درجه بندی شده، نقشه های برق کشی یا شماتیک های لوله کشی پروژه را آماده سازی می کند.   

 منظور از طراحی ساختمان چیست؟

برخی از اشخاص طراحی ساختمان را با طراحی نمای بیرونی و یا دکوراسیون داخلی ساختمان اشتباه می گیرند. طراحی ساختمان توسط مهندسین معمار و طراح انجام می شود. سپس به کمک نرم افزارها طرح سه بعدی کار را در نرم افزار ها پیاده می کنند.

برای بهتر شدن جزئیات نقشه ساختمان باید، ویژگی های مختلفی مانند نمای ساختمان، متریال مورد نیاز و ... مشخص شود. مرحله بعد گرفتن مجوز های لازم و ساختن ساختمان مورد نظر با توجه به نقشه و طرح پروژه است. در مرحله آخر اقدامات لازم برای کاربری بنا به وجود می آید. به عنوان مثال باید انشعابات برق، گاز و آب دریافت شود.

همچنین بخوانید: 

• مهندس محاسب کیست؟
• مهندس ناظر کیست؟

مسئولیت های اصلی مهندس طراح ساختمان چیست؟

تهیه همه نقشه های طراحی و اجرایی و تمامی مراحل جهت صدور پروانه ساختمان بر عهده تیم طراحی است. آماده کردن مدارک و مستندات فنی و اجرایی، تمام مدارک برای انجام دادن مرحله های بازبینی و گرفتن مهر تایید به عهده تیم طراحی خواهد بود. در ادامه به چند نکته در مورد وظایف مهندس طراح اشاره می کنیم.

• مهندس طراح قبل از شروع طراحی باید بررسی های لازم را در مورد پروژه انجام دهد. مثلا نوع آب و هوایی و اقلیمی منطقه را بررسی کند، ساختمان های مجاور و بافت ملک را ارزیابی کند و در آخر طرحی مناسب با محیط، ارائه دهد.
• رعایت این نکته بسیار مهم است که پروژه مورد نظر علاوه بر زیبایی، کاربردی نیز بوده و اجرای آن امکان پذیر باشد. موارد دیگری که باید طراح به آن دقت داشته باشد، سبک معماری و همخوانی و تطبیق محیط داخل با نمای خارجی آن است.
• مهندس طراح و مهندس معمار باید با توجه به نیاز و خواسته های کارفرما یا مالک، برای پروژه، طرحی مناسب ارائه دهند. این کار با توجه به اصول و قوانینی که در رشته مهندسی وجود دارد، صورت می گیرد.
• این مهندس در صورتی که لازم باشد، اصلاحاتی بر روی طرح و نقشه ها انجام گیرد، و یا نیاز باشد که توضیحاتی در مورد طرح ارائه شود، وظیفه دارد با حضور در شهرداری و یا سایر منطقه مربوطه، تایید و امضای کار را بگیرد.
• در طول انجام پروژه اگر نیاز به اصلاحاتی در طرح باشد، با توجه به نظرات مالک و کارفرما، مهندس طراح وظیفه دارد به رفع آن ها اقدام کند و تا مرحله پایان کار با کارفرما هماهنگ باشد. اگر نتواند همکاری کند با قبول کردن هزینه، طراح دیگری را به کارفرما معرفی کند.
• هنگامی که در طول انجام پروژه مواردی پیش بیاید و یا به درخواست کارفرما تغییرات زیادی در طرح صورت گیرد که موجب دوباره کاری شود، هزینه مربوط به آن باید جداگانه محاسبه شده و پیوست قرارداد شود.
• در بیشتر مواقع جریمه دیرکرد مهندس طراح در قرارداد در نظر گرفته می شود. مثلا برای 30 روز دیرکرد فلان مبلغ از دستمزد طراح کم خواهد شد.

با توجه به اهمیت بالای نقش مهندسان در روند برنامه ریزی و اجرای پروژه های ساختمانی، این افراد بسیاری از مواقع در خصوص امنیت کارگاه ها و خسارات احتمالی که ممکن از در حین انجام کار یا حتی پس از اتمام پروژه به کارکنان یا کاربران سازه وارد شود، مسئول شناخته می شوند. به همین بیمه نامه ای تحت عنوان بیمه مسئولیت مهندسین طراح، محاسب و ناظر جهت پوشش دادن خسارات احتمالی و تامین امنیت شغلی این افراد به وجود آمده و قابل تهیه است.

انواع پروژه های طراحی ساختمان کدامند؟

مهندس طراح انواع پروژه های طراحی ساختمان مانند پروژه های مسکونی کوچک تا پروژه های بزرگ تجاری و صنعتی را می تواند در حیطه کاری خود داشته باشد. یکی دیگر از وظایف مهندس طراح ساختمان با آگاهی از نوع پروژه ای که انجام می دهد برای گرفتن یک نتیجه موفق باید دقت لازم را داشته باشد. این پروژه ها شامل موارد زیر است:

• پروژه های ساخت و ساز مسکونی مانند بازسازی و نوسازی خانه های موجود، ساخت خانه های جدید و ویلایی، یا آپارتمان و مجتمع های بزرگ و ...
• ساخت و ساز تجاری مثل فروشگاه های خرده فروشی، ساختمان های اداری، رستوران ها و هتل ها و ...
• پروژه های صنعتی که به دو دسته ساخت و ساز جدید و نوسازی و بازسازی تقسیم می شوند مانند: ساخت کارخانه فولادسازی، کارخانه اتومبیل سازی و ...
• ساخت و ساز سازمانی که می تواند وسعت زیادی داشته باشد، و شامل ساخت جدید و یا بازسازی شود. مانند: مدارس، بیمارستان ها، ساختمان های دولتی، دانشگاه ها و ...
• پروژه های زیست محیطی برای حفاظت و احیای محیط زیست انجام می شود. مانند احیای تالاب ها، پاک سازی زباله های خطرناک، ساخت نیروگاه های خورشیدی و تاسیسات بازیافت و ...
• پروژه های زیرساخت یک اقدام بزرگ به حساب می آید که شامل ساخت یا بهبود زیرساخت های یک شهر یا یک منطقه باشد. مانند: ساخت جاده ها و پل های جدید، گسترش سیستم های حمل و نقل عمومی، توسعه سیستم های آب و فاضلاب و...

طراحی سازه چیست؟

طراحی سازه یک مهارت مهم و پیچیده است که احتیاج به زمان و تمرین مداوم دارد. کاربرد اصلی این رشته مهندسی در محاسبات ساخت پروژه های کوچک و عظیم می باشد. طراحی ساختار یا اجزای یک ساختمان مانند فونداسیون، بادبند، ستون، تیر و ... به منظور مقاومت ایده آل و بیشتر سازه است.

هر سازه ای که طراحی می شود، باید مطابق با استاندارد های معین شده باشد. این استاندارت ها شامل در نظر گرفتن بهترین هزینه مصرفی در ساخت پروژه ها، در نظر گرفتن دوام و عملکرد مطلوب و قابل قبول که قادر به تحمل بارهای ثقلی و جانبی در طول عمر ساختمان باشد و تسلط داشتن به نرم افزار های سازه است.

طراحی ساختمان بر اساس آیین نامه های موجود در کشور صورت می گیرد و علاوه بر طراحی حوزه های نظارت و اجرا، را هم تحت الشعاع خود دارد. بنابراین رعایت آیین نامه در تمامی امور طراحی، نظارت و اجرای پروژه ها لازم الاجرا است.

مهارت های لازم مورد نیاز مهندس طراح ساختمان چیست؟

این اشخاص برای به دست آوردن اهداف کاری و موفقیت در پروژه های ساختمانی و عمل کردن به وظایف محوله به مهارت های مهمی نیاز دارند که به آن ها اشاره می کنیم.

1. مهارت های فنی: مهندسین طراح باید مهارت لازم را برای دانش کار با نرم افزار های عمران، تجهیزات و سایر ابزارها برای تکمیل کار پروژه های ساختمانی را داشته باشند.
2. مهارت های ارتباطی و رهبری آن ها: همکاری گروهی، نوشتن گزارش ها و پیشنهادات برای مشتریان از مهارت های ارتباطی مورد نیاز مهندس طراح است. آن ها گاهی به صورت تیمی با سایر مهندسان عمران، معماران و متخصصان در این رشته همکاری می کنند. داشتن مهارت رهبری نیز موجب می شود تا مسئولیت پروژه را قبول کرده و اطمینان داشته باشد که همه وظایف مهم در وقت مناسب انجام می شود.
3. مهارت های حل مسئله: یکی دیگر از مهارت های مهمی که مهندس طراح باید داشته باشد تجزیه و تحلیل و حل مسئله است. با استفاده از این مهارت ها برای از بین بردن چالش هایی که در مدت برنامه ریزی و انجام پروژه پیش می آید، راه درست و مناسب را پیدا می کند.

جمع بندی:

با توجه به مطالب مقاله و پاسخ به سوالی که مهندس طراح کیست؟ باید گفت که یک طراح حرفه ای قبل از شروع طرح، باید بررسی لازم از محیط و عوامل تاثیر گذار در آن را انجام دهد. همچنین تمامی نقشه های طراحی شده، ظرفیت اجرایی شدن و بی عیب و نقص بودن برای سازه ها را داشته باشند. مشاوره با مشتریان و کارفرمایان در مورد انواع و چگونگی مصالح ساختمانی و هزینه های کلی ساخت پروژه یکی از مهمترین وظایف طراح به شمار می رود . در پایان پروژه نیز گرفتن مهر تایید سازه از مراکز مربوطه بر عهده مهندس طراح است.