قصور پزشکی چیست و چه مجازاتی دارد؟
قصور و یا خطای پزشکی ممکن است برای هر پزشکی پیش آید. خستگی زیاد، بی خوابی، جراحی های سخت و طولانی، استرس های کاری وارده به پزشکان و... موجب وقوع انواع قصور پزشکی می شود. البته این خطا می تواند ناشی از بی احتیاطی و یا نداشتن علم و مهارت کافی پزشک نیز باشد و به صورت سهوی انجام شده و هیچ گونه قصد آسیب رساندن به بیمار را نداشته است. در برخی موارد این قصور و سهل انگاری پزشکان صدمات جبران ناپذیری به بیمار وارد می کند که موجب شکایت بیمار یا همراهان او علیه پزشک مربوطه می شود.
خلاصه مطلب: هنگامی که پزشکی بدون قصد دچار قصور پزشکی شود که بیمار متحمل آسیب جسمی شود و یا فوت کند پزشک مربوطه طبق قانون نظام پزشکی ملزم به پرداخت خسارت و دیه خواهد شد. پزشکان با داشتن بیمه مسئولیت پزشکان و پیراپزشکان در زمان وقوع حوادث پزشکی تحت پوشش این بیمه نامه قرار می گیرند و حتی به عنوان وثیقه می توانند در هنگام محکومیت قضایی از آن استفاده کنند.
.jpg)
قصور پزشکی چیست؟
هنگامی که پزشکان یا پیراپزشکان در ارائه درمان مناسب غفلت کنند و یا درمان غیر استانداردی به بیمار تجویز نمایند که موجب آسیب و یا مرگ بیمار شود، خطای پزشکی صورت می گیرد. اشتباهاتی که پزشک در طول زمان درمان یا جراحی بیمار انجام می دهد و این خطا از نداشتن مهارت و دانش پزشک باشد و هیچ نیت و قصد آسیب زدن به بیمار نبوده و کاملا از روی سهو انجام شود، قصور پزشکی می گویند.
این گونه خطای پزشکی جرم محسوب می شود و جریمه و مجازات آن شامل دیه است. این جرم غیر عمد یا شبه عمد به حساب می آید و با تقسیر همراه بوده ولی نیت انجام جرم را نداشته است.
قصور پزشکی دارای چه مواردی است؟
خطای پزشکی زمانی اتفاق می افتد که پزشک مسئولیت تشخیص و درمان بیماری را برعهده داشته باشد و یا این که در حین جراحی بیمار، خلاف قوانین قانونی و علمی انجام دهد که موجب ضرر و زیان بیمار شود. به طور کلی انواع قصور پزشکی به 4 گروه تقسیم می شود که در ادامه به شرح آن ها می پردازیم:
- عدم مهارت مورد نیاز پزشک: در علم پزشکی نمی توان انتظار داشت که پزشکان به تمامی نکات و جزئیات حوزه تخصصی خود تسلط کامل داشته باشند. ولی لازم است که از علم استاندارد مقبولی برخوردار باشند تا در مورد بیماری های گوناگون تصمیمات صحیح ارائه دهند. نداشتن دانش و مهارت کافی پزشکی موجب صدمه رساندن به بیمار می شود.
- عدم احتیاط پزشک: هنگامی که پزشک دچار سهل انگاری و بی احتیاطی شود، که انجام آن کار از نظر اصول و علم پزشکی نباید صورت می گرفت، مسبب آسیب رساندن به بیمار می شود. مانند بیماری که با درد در ناحیه شکم به پزشک مراجعه می کند و پزشک بدون معاینه کردن بیمار و انجام آزمایشات مربوطه آپاندیس او را عمل کند.
- قصور در اثر بی مبالاتی پزشک: بی مبالاتی دکتر می تواند شدیدترین خطای پزشکی باشد. چنانچه پزشک مربوطه به وظایف علمی خود که بر عهده اوست در حین درمان مریض عمل نکند و رسیدگی لازم را به بیمار ننماید، مرتکب بی مبالاتی در انجام وظیفه شده است.
- عدم رعایت مقررات توسط پزشک: هر پزشکی در انجام معاینات و جراحی های بیماران باید با توجه به آیین نامه ها، قوانین و بخشنامه ها و دستورالعمل های پزشکی وزارت بهداشت عمل کند. هر گونه قصور از مقررات دولتی مانند نصب تابلو مطب بدون رعایت کردن ضوابط و یا سرنسخه های پزشکی، خودداری از پذیرش و معالجه بیماران اورژانسی و... یکی دیگر از خطا های پزشکی است.
- عدم تشخیص درست بیماری: چنانچه پزشکی به دلیل بی دقتی و یا خستگی و یا هر علت دیگر، بیماری مراجعه کننده را اشتباهی تشخیص دهد و این موضوع باعث به وجود آمدن مشکلات بیشتر و حتی جبران ناپذیر برای بیمار شود، پزشک معالج مسئول جبران خسارت وارده و یا پرداخت دیه به بیمار خواهد شد. در چنین مواقعی، پزشکی که به موقع متوجه اشتباه خود می شود باید با مراجعه به اساتید خود و مشورت کردن با آن ها بیمار را هر چه سریعتر مورد مداوا قرار دهد.
- قصور پزشک در نسخه نویسی: پزشک معالج باید در نوشتن نسخه، به نام دارو، نوع مصرف کردن آن و مقدار دارو دقت لازم را انجام دهد و یا با نوشتن نسخه دارو با خط خوانا که مسئول تحویل دارو دچار اشتباه نشود، از اشتباهات نسخه نویسی جلوگیری کند. اگر بیمار در اثر مصرف داروی اشتباهی که بر اثر تجویز پزشک، دچار آسیب جسمی و یا فوت شود باید دیه مربوط به این گونه از خطای پزشکی، توسط او پرداخت شود.
.jpg)
در احراز قصور پزشکی چه شرایطی وجود دارد؟
پزشکان در هنگام ورود به حرفه پزشکی قسم یاد می کنند که همواره در راه نجات جان بیماران کوشا باشند و در این راه کوتاهی نکنند. بر طبق قانون اساسی پزشک نباید هیچ گونه کوتاهی و غفلت در تشخیص و معاینات و عمل های جراحی مرتکب شود. پس اگر افرادی ادعایی در خطای پزشکی داشته باشند، باید شواهد و مدارک محکمی برای اثبات ادعای خود به سهل انگاری و بی مبالاتی پزشک ارائه دهند.
برای اثبات قصور پزشکی، حاکم قضایی چگونگی شرایط، مدارک و شواهد ارائه شده و نامه پزشکی قانونی را مد نظر گرفته و قصور را مورد بررسی قرار می دهد. هنگامی که خطای پزشکی ثابت شود پزشک مربوطه محکوم شناخته می شود و رای بر محکومیت او نیز صادر می شود.
برای اثبات قصور ،فرد آسیب دیده باید مدارکی شامل نسخه تجویز پزشک، هزینه های پرداختی، پرونده های پزشکی، دفترچه پزشکی و تصاویر از ناحیه آسیب دیده، قبل و بعد از انجام عمل جراحی به خصوص در عمل زیبایی، به همراه داشته باشد.
مجازات قصور پزشکی پس از اثبات چیست؟
پزشکان نیز مانند سایر افراد جامعه پس از اثبات سهل انگاری و خطا در حرفه خود که مستقیما با جان انسان ها در ارتباط هستند، شامل مجازات قانونی می شوند. هنگامی که قصور پزشکی منجر به نقص عضو یا صدمات جانی می شود، پزشک به پرداخت دیه محکوم می شود. مبلغ دیه در نظر گرفته شده به میزان و نوع آسیب دیدگی و عارضه ای دارد که بیمار متحمل شده است. در برخی موارد مطابق با مقررات سازمان نظام پزشکی، مورد رسیدگی قرار می گیرد و علاوه بر پرداخت دیه، به توبیخ کتبی به همراه درج در پرونده پزشکی نیز محکوم می شود.
همچنین حکم قصور پزشکی منجر به فوت، علاوه بر محکومیت پزشک به پرداخت دیه کامل یا به میزان قصور، محکوم می شود. در برخی از موارد حکم قانونی دادگاه ممکن است پزشک به حبس نیز محکوم شود. در این مورد ماده 616 قانون مجازات اسلامی بیان داشته است که: (در صورتی که قتل غیر عمد به واسطه بی احتیاطی یا بی مبالاتی یا اقدام به امری که در آن مهارت نداشته، رخ دهد، موجب محکومیت مرتکب به حبس از 1 تا 3 سال خواهد شد.) در صورتی که ثابت شود این عمل خطای محض بوده پزشک فقط به پرداخت دیه کامل محکوم می شود.
.jpg)
مراجع قانونی رسیدگی به شکایت از قصور پزشکی کدام است؟
به طور کلی در ایران 4 مرجع قانونی رسیدگی به پرونده های شکایت از بیمارستان یا پزشک معالج به دلیل قصور پزشکی وجود دارد که از طریق مختلف و بر اساس تخصصی بودن مورد قصور ، رسیدگی می شود. این مراجع عبارت است از:
- سازمان نظام پزشکی: این سازمان مسئول بررسی و رسیدگی به شکایات ناشی از تخلفات حرفه ای قشر پزشکی است. در صورت شکایت بیمار ، سرپرست و یا نماینده قانونی بیمار به تخلف پزشک، دادسرای انتظامی مربوط به سازمان نظام پزشکی به موضوع پرونده رسیدگی می کنند.
- دادگاه های عمومی: رسیدگی به جرائم پزشکی باید توسط کارشناسان رشته پزشکی صورت گیرد. هر گاه کسی مرتکب جرم می شود اولین جایی که به آنجا مراجعه می شود دادگاه های عمومی است. در تهران دادسرای ویژه جرائم پزشکی تشکیل شده است که مستقیما به جرائم پزشکی رسیدگی می کند. در سایر شهر ها هم دادگاه های عمومی به این مسئله رسیدگی می کنند.
- دادگاه انقلاب: مطابق با ماده 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی، دارویی، مواد خوراکی و آشامیدنی موارد ذیل قصور پزشکی هستند و می توان از آن ها به دادگاه انقلاب شکایت کرد. مانند دخالت در امور پزشکی، واگذاری و اداره موسسه پزشکی به افرادی که مجوز قانونی ندارند و خودداری کردن از خدمات پزشکی میتواند در دادگاه انقلاب بررسی شود.
- سازمان تعزیرات حکومتی: از موارد رسیدگی به شکایت قصور پزشکی این سازمان عبارت است از : تاسیس موسسه پزشکی به وسیله اشخاصی که بدون صلاحیت هستند و یا پروانه لازم را ندارند، خودداری کردن بیمارستان ها از پذیرش بیماران اورژانسی و ارائه نکردن خدمات اولیه پزشکی به بیماران
بیمه مسئولیت پزشکان و پیراپزشکان برای قصور پزشکی
در هر شغل و حرفه ای کمابیش خطرات و سهل انگاری های ناخواسته ممکن است موجب خسارت جانی و مالی شود برای حل این مشکل باید به دنبال راه چاره باشید تا بدون نگرانی و دور از استرس کاری، به شغل خود ادامه دهید.
بیمه مسئولیت پزشکان و پیراپزشکان می تواند بهترین پشتیبان برای حرفه پزشکی باشد. هنگامی که آن ها مرتکب قصور در حرفه پزشکی می شوند با تهیه کردن این بیمه نامه تحت پوشش قرار می گیرند و در پرداخت دیه و جرائم پزشکی دغدغه و استرس شغلی پزشکان به حداقل خود می رسد.
.jpg)
یکی از مهمترین مزایای بیمه مسئولیت پیراپزشکان و پزشکان، در زمان شکایت از قصور پزشکی و تشکیل پرونده قضایی است. چنانچه بیمار بر اثر خطای پزشکی فوت کند، پزشک باید تا زمان ارائه حکم در بازداشت باشد. اما با قید وثیقه می تواند تا روز محاکمه آزاد شود. در صورتی که وثیقه مورد قبول دادگاه را نداشته باشد می تواند از این بیمه نامه به جای وثیقه استفاده کند.
کلام آخر
برای پاسخ به سوال مجازات قصور پزشکی چیست؟ باید گفت که هنگامی که پزشک مرتکب قصور می شود مجازات دیه برای او صادر می شود. اما در صورت فوت بیمار پزشک علاوه به پرداخت دیه، محکوم به حبس می شود که معمولا به مدت 3 سال است. پزشک با داشتن بیمه نامه معتبر، تحت پوشش بیمه مسئولیت پزشکان و پیراپزشکان قرار می گیرد و خسارت وارده از طریق این بیمه نامه پرداخت می شود. همچنین این بیمه نامه به عنوان وثیقه برای آزادی پزشکان محکوم به فوت بیمار، نیز استفاده می شود.
مقالات مرتبط:
مطالب مرتبط