دیه 1403 چقدر است؟ جدول محاسبه در ماه های عادی و حرام برای مرد و زن

برای جلوگیری از جرم و جنایت و مجازات افراد سهل انگار و بی توجه به قوانین، پرداخت دیه در نظر گرفته شده است. افرادی که به جان انسانها آسیب می رسانند، برای جبران خسارت وارده محکوم به پرداخت دیه می شوند. نرخ دیه هر سال با توجه به تورم، بیشتر می شود و مقدار آن توسط قانون جزایی تعیین می شود.

پرداخت دیه در ماه های حرام و غیر حرام متفاوت است و دیه ای که در ماه حرام پرداخت می شود طبق قانون اسلامی بیشتر است. اگر شما هم می خواهید در مورد نرخ دیه سال 1403 و مقدار آن در ماههای عادی و حرام و حتی چگونگی محاسبه قیمت بیمه شخص ثالث اطلاعاتی به دست آورید تا آخر این مقاله همراه ما باشید.

خلاصه مقاله: دیه، مبلغی است که جهت جبران خسارات جانی در دین اسلام مقرر شده و مبلغ آن هر ساله توسط قوه قضاییه تعیین می شود. ارش نیز یکی از انواع دیه است که مبلغ آن را کارشناسان پزشک قانونی تعیین می کنند. نرخ دیه کامل در ماه های عادی 1 میلیارد و 200 میلیون تومان، و دیه کامل در ماه های حرام 1 میلیارد و 600 میلیون تومان است.

جدول نرخ دیه 1403 زن و مرد مسلمان و غیرمسلمان

نرخ دیه سال 1403 برای مردان در ماه های عادی یا غیر حرام، 12 میلیارد ریال برابر با یک میلیارد و دویست میلیون تومان است. این دیه در ماه های حرام علاوه بر این رقم، یک سوم دیه کامل نیز بر آن افزوده می شود. به عبارتی دیه مردان در ماه های حرام یک میلیارد و ششصد میلیون تومان است.

انتقادهای زیادی در مورد تفاوت مقدار دیه بین زن و مرد وجود دارد . اما به هر حال در قانون مجازات اسلامی دیه قتل مردان دو برابر دیه زنان در نظر گرفته می شود. زمانی که مبلغ دیه بیش از یک سوم مبلغ دیه کامل باشد، این قانون قابل اجراست. اما زمانی که مبلغ دیه کمتر از یک سوم دیه کامل انسان باشد، تفاوتی بین دیه مرد و زن وجود نخواهد داشت.

ماده 560 و 562 قانون مجازات اسلامی در مورد نرخ دیه زن و مرد اینگونه بیان کرده است که: «اگر آسیب و صدمات منجر به نقص عضو گردد، میزان دیه زن نصف دیه مرد محاسبه میشود. اما اگر صدمه وارده از نوع جراحات منتهی به زوال منافع و نقص عضو نگردد، در این صورت تفاوتی میان و زن و مرد نبوده و دیه و ارش زن حتی در صورتی که بیش از ثلث باشد، نصف نمی شود و با دیه مرد مساوی است. در جدول زیر دیه انسان در ماه عادی و دیه ماههای حرام 1403 نمایش داده شده است.

مطابق قانون در بیمه شخص ثالث خسارت وارده به اشخاص در حوادث رانندگی، هیچ تفاوتی میان زن و مرد اعمال نمی شود. به این معنی که زن و مرد حق بیمه ای که پرداخت میکنند یکسان است و در هنگام وقوع حوادث رانندگی دیه کامل به هر دو آنها تعلق میگیرد.

دیه چیست؟

برای تلافی کردن خسارت هایی که به طور غیر عمد توسط یک فرد، بر جان فردی دیگر وارد می شود یا موجب فوت شخص می شود، مجازاتی به نام دیه در نظر گرفته شده است. دیه به کسانی که مجروح شده اند و یا وارثین فوت شده تعلق می گیرد. در ماده 448 قانون مجازات اسلامی آمده است که: «دیه مقدر، مال معینی است که در شرع مقدس، به سبب جنایت غیر عمدی بر نفس، عضو، یا منفعت، یا جنایت عمدی در مواردی که به هر جهتی قصاص ندارد، مقرر شده است.»

خسارت غیر عمد مانند تصادف یک فرد با ماشین، که به صدمه دیدن و یا فوت شخص شود، به حکم شرع مقادیر دیه مشخص می شود و مقصر حادثه باید این مبلغ را به شخص یا اشخاص زیان دیده و یا وارثان فوت شده، پرداخت کند.

در مواردی که جرم صورت گرفته به صورت عمدی باشد و مجازات قصاص هم به هر علتی شامل مجرم نشود، برای جبران خسارت وارده باید مبلغ دیه تعیین شده توسط قانون جزایی را، بپردازد. حتی زمانی که حکم قصاص توسط قانون به مجرم صادر شود اما خانواده متوفی و یا خود آسیب دیده به جای قصاص تقاضای دیه کنند، مجرم باید دیه تعیین شده را پرداخت کند.   

ارش چیست و ارتباط آن با دیه در چه مواردی است؟

ارش یکی از انواع دیه است که مجرم باید مبلغ آن را به آسیب دیده بپردازد. ولی مقدار آن از قبل در قانون جزایی تعیین نشده است. مثلا قطع دست معادل با نصف یک دیه کامل تعیین شده، اما قطع شدن یک رشته عصبی در دست ، در قانون مشخص نشده است و مجرم باید دیه ارش پرداخت کند. برای تعیین دقیق ارش در چنین مواردی نظریه کارشناسی پزشکی قانونی لازم است.

مطابق ماده 446 قانون مجازات اسلامی که در سال 92 به تصویب رسیده است، ارش همان دیه غیر عمد است که فقط مقدار آن در قانون مشخص نشده است. میزان ارش که مجرم باید آن را پرداخت کند در دادگاه مورد بررسی قرار می گیرد که با در نظر گرفتن چگونگی حادثه یا جنایت و با توجه به قانون پرداخت دیه، توسط کارشناسان اعلام می شود.   

تفاوت مهم ارش و دیه چیست؟

ارش و دیه همان مبلغی است که مجرم، ملزم به پرداخت آن است. اما تفاوت های مهمی نیز بین این دو مجازات وجود دارد که در ادامه به توضیح آنها می پردازیم:

نحوه تعیین مبلغ دیه، در ابتدای هر سال توسط رئیس قوه قضاییه و بر اساس نظر مقام معظم رهبری، اعلام میشود. در صورتی که مقدار مبلغ ارش در دادگاه  و با اعلام نظر کارشناسان مشخص می شود.

همچنین میزان ارش، ارتباط مستقیم به چگونگی جنایت و یا حادثه دارد که چه تاثیری بر سلامت آسیب دیده داشته است. میزان خسارت وارده ارش با در نظر گرفتن مبلغ دیه مقدر و با اعلام نظرات کارشناسی پزشکی قانونی تعیین می شود.

تفاوت دیگری که بین دیه و ارش وجود دارد، به موجب ماده 562 قانون مجازات اسلامی، مبلغ پرداختی ارش مانند پرداخت دیه، بین زن و مرد متفاوت نیست. به این معنی که میزان ارش جرمی که بر اعضا یک زن وارد شده، نباید بیشتر از دیه اعضای او باشد.

ارش نوعی دیه است که مبلغ دقیق آن با محاسبه دیه اعضای بدن مشخص می شود و مبلغ دیه از مبلغ ارش بیشتر است. مبلغ ارش توسط گزارشات کارشناس پزشکی قانونی و با محاسبه درصدی از دیه اعلام می شود.

ماههای حرام به چه ماههایی گفته می شود؟

4 ماه از ماههای سال قمری به عنوان ماههای حرام نامگذاری شده اند. سه ماه که پشت سر هم هستند به نام های ذیقعده، ذیحجه و محرم و ماه دیگر رجب نام دارد. در این 4 ماه به جز دفاع، هرگونه جنگی کنار گذاشته می شود و نرخ دیه نیز نسبت به سایر ماه ها بیشتر میشود. در دین اسلام هدف از این کار، ایجاد امنیت برای کسانی است که می خواهند به حج بروند و یا تجارت کنند و در نهایت بتوانند به سلامت به سرزمین خود باز گردند. نرخ دیه در سال 1403 اعلام شد. بر اساس قانون دیه کامل در ماههای حرام 400 میلیون بیشتر از ماه های معمولی در سال 1403 است. در جدول زیر ایام حرام، در ماه های شمسی مشخص شده است:

انواع دیه کدامند؟

دیه انواع متعددی دارد که به 6 گروه اساسی تقسیم می شود. قانون مجازات اسلامی، به عنوان مرجع، دیات مهم را تقسیم بندی کرده و نرخ دیه سال 1403 را هم در مورد این دیات تعیین کرده است. در ادامه به بررسی انواع مختلف دیه و توضیح مختصری در مورد آنها می پردازیم:

1. دیه نفس: هنگامی که فردی، عمدی یا غیر عمدی موجب مرگ شخص دیگر می شود، طبق قانون باید دیه نفس یا همان دیه قتل را پرداخت کند. مبلغ این دیه برای مردان یک دیه کامل است. دیه نفس یک مرد یا همان دیه کامل، به عنوان معیار و اندازه برای تعیین همه دیه هاست. مقدار دیه نفس هر ساله توسط قوه قضائیه اعلام می شود.
2. دیه جراحات: هنگامی که بدن یا عضوی از آن دچار جراحت هایی مانند کبودی، خراش، شکستگی، بریدگی و ... شود، مقصر باید دیه جراحات پرداخت کند. مبلغ این دیه توسط پزشکی قانونی و بر اساس قانونی که در مورد این گونه جراحات پیش بینی شده است، تعیین می شود.
3. دیه منافع: زمانی که فرد آسیب دیده عضوی از بدن خود را از دست داده باشد، دیه منافع به او تعلق میگیرد. مثلا اگر فردی به دیگری صدمه وارد کند که موجب از بین رفتن بینایی او شود، فرد ضارب باید دیه منافع چشم یا بینایی را به آسیب دیده بپردازد. مبلغ این دیه نیز در دیه 1403، در قانون تعیین شده است. این دیه متناسب با منفعتی است که از بین رفته است.
4. دیه جنایت بر میت: هنگامی که بر بدن شخص بیجان صدمه ای وارد شود، باید دیه جنایت بر میت را به وارثین متوفی پرداخت کنند. این نوع دیه بسیار نادر است و مقدار آن هم یک دهم دیه ای است که درست در همان صورت، به یک انسان زنده تعلق میگیرد. در نظر بگیرید اگر قطع شدن دست انسان زنده نصف دیه کامل است، پس دیه قطع شدن یک دست میت، برابر با یک دهم آن است که معادل با یک بیست و پنجم دیه کامل می باشد.
5. دیه جنین: این دیه را فردی باید پرداخت کند که باعث مرگ جنین شود. مبلغ دیه جنین بر اساس سن جنین محاسبه می شود. بیشترین دیه ای که شامل می شود دیه کامل یک انسان و کمترین دیه ای که در این مورد تعلق می گیرد، دو صدم یک دیه کامل انسان است.
6. دیه اعضا: اگر فردی به صورت عمدی یا غیر عمد، به اعضای بدن کس دیگر آسیب برساند، برای جبران خسارت وارده باید دیه اعضا پرداخت کند. این دیه می تواند بر حسب عضو از دست رفته نصف دیه و یا دیه کامل باشد.  

نرخ دیه جنین در سال 1403

میزان دیه جنین در صورت سقط، متناسب با سن جنین و شرایط آن تعیین می‌گردد. بر اساس مقررات قانونی و نرخ دیه مصوب سال 1403، دیه جنین به شرح زیر است:

• جنین دوهفته‌ای: دو صدم دیه کامل (معادل 24 میلیون تومان)
• جنین یک‌ماهه: چهار صدم دیه کامل (معادل 48 میلیون تومان)
• جنین هشت‌هفته‌ای: شش صدم دیه کامل (معادل 72 میلیون تومان)
• جنین دوازده‌هفته‌ای: معادل 96 میلیون تومان
• جنین شانزده‌هفته‌ای (قبل از دمیده شدن روح): معادل 120 میلیون تومان
• جنین مونث شانزده‌هفته‌ای (بعد از دمیده شدن روح): معادل 600 میلیون تومان
• جنین مذکر شانزده‌هفته‌ای (بعد از دمیده شدن روح): معادل یک میلیارد و دویست میلیون تومان
• جنین شانزده‌هفته‌ای با جنسیت نامشخص (بعد از دمیده شدن روح): معادل نهصد میلیون تومان

چگونه مبلغ دیه محاسبه می شود؟

دیه کامل هر انسانی مطابق با قوانین فقه در اسلام، معادل با مبلغ صد شتر در نظر گرفته می شود. محاسبه این مبلغ برعهده قوه قضاییه است که هر سال آن را محاسبه و اعلام می کند. اما محاسبه دیه جراحت، با توجه به میزان جراحت تعیین می شود. صدمات وارده از قبیل کبودی بدن، خراشیدگی، سیاهی، جراحت هایی که با خونریزی همراه باشد و... شامل دیه جراحت می شود. اما  اگر عضوی از بدن به طور کامل از بین برود، مانند دو دست، دو چشم، دوپا و دو گوش، مقصر باید دیه کامل یک انسان را بپردازد. در جدول زیر دیه قسمت های مختلف در سال 1403 که در هنگام صدمه دیدن شامل دیه می شود نشان داده شده است.

تعدد دیات در حقوق بیمه

مفهوم تعدد دیات در حقوق بیمه، به معنای پرداخت چندین دیه به یک فرد آسیب‌دیده یا چندین فرد آسیب‌دیده در یک حادثه واحد است. این اصطلاح حقوقی، به ویژه در حوزه بیمه‌های شخص ثالث، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

دو معنای عمده تعدد دیات:

1. تعدد دیات در ارتباط با چندین فرد: در گذشته، شرکت‌های بیمه تنها مکلف به پرداخت دیه یک نفر فوت‌شده در هر حادثه بودند. اما با اصلاحات صورت گرفته در قانون بیمه شخص ثالث، این محدودیت برداشته شده و اکنون شرکت بیمه موظف است دیه تمام افرادی که در اثر حادثه فوت کرده‌اند را پرداخت نماید.
2. تعدد دیات در ارتباط با یک فرد: در مواردی که یک فرد در اثر حادثه دچار چندین آسیب شود، مانند قطع نخاع و از دست دادن شنوایی، هر یک از این آسیب‌ها مستلزم پرداخت دیه جداگانه‌ای است. در این حالت، گفته می‌شود که فرد دچار تعدد دیات شده است.

مفهوم تعدد دیات، نشان‌دهنده گستردگی پوشش‌های بیمه‌ای شخص ثالث و تعهدات شرکت‌های بیمه در قبال خسارات وارده به افراد ثالث است. با توجه به اهمیت این موضوع، توصیه می‌شود تمامی افراد قبل از خرید بیمه شخص ثالث، نسبت به مطالعه دقیق شرایط و پوشش‌های بیمه نامه اقدام نمایند.

تاثیر نرخ دیه بر حق بیمه شخص ثالث

افزایش نرخ دیه کامل سال 1403 بر روی میزان حق بیمه شخص ثالث خودرو نیز تاثیر مستقیم دارد. از آن جایی که این بیمه نامه خسارت جانی و مالی را هنگام وقوع حوادث تحت پوشش قرار میدهد، پس افزایش حق بیمه نیز امری طبیعی خواهد بود. از طرفی همه دارندگان وسیله نقلیه باید این بیمه نامه را تهیه کنند بنابراین افزایش نرخ دیه می تواند باعث بیشتر شدن درصدی، در حق بیمه شود.  

سقف تعهدات مالی بیمه 2.5 درصد نرخ دیه در ماه حرام است. با افزایش مبلغ دیه، حداقل تعهدات مالی شرکت های بیمه، در بیمه نامه شخص ثالث هم افزایش پیدا می کند. نرخ دیه در سال 1403 به میزان 33 درصد افزایش یافته است.

شما می توانید برای به دست آوردن اطلاعاتی در مورد مقدار افزایش حق بیمه و مقدار نرخ دیه کامل انسان در سال 1403 با مرکز بیمه با شماره تلفن 01391003113 در تماس باشید. کارشناسان و متخصصین بیمه برای پاسخگویی به سوالات شما و معرفی بهترین و به صرفه ترین بیمه نامه به شما کمک می کنند.

محاسبه ارش 1403 بر اساس دیه

در جدول زیر محاسبه ارش و درصد مبلغ دیه کامل در جدول دیه اعضای بدن 1403 نشان داده شده است:

سخن پایانی

طبق روال هر ساله دیه 1403 نیز اعلام شد. هر سال مبلغی به دیه افزوده میشود که با میزان تورم برابری کند. ارش یک نوع دیه است که با توجه به نرخ دیه اعضای بدن محاسبه می شود. مبلع ارش در قانون قضایی مشخص نشده است و مقدار جراحت آن را پزشکی قانونی تعیین می کند. مانند: کبودی یا خراشیدگی و ... دیه در ماه های حرام و غیر حرام تغییر می کند. در ماه های حرام دیه بیشتری پرداخت می شود. مبلغ دیه زن و مرد متفاوت است و دیه ای که برای مرد در نظر گرفته شده است بیشتر از زن است. اما این تفاوت جنسیت در بیمه شخص ثالث معنی ندارد و برای همه، دیه کامل یک انسان در نظر گرفته می شود.     

مطالب مرتبط:

• قصور پزشکی چیست؟
• خرید بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان
• بیمه اموال چیست