بیمه مسئولیت ساختمانی چیست؟ معرفی انواع و پوشش های مختلف

صنعت ساختمان سازی یکی از صنایع مهم کشور است که سرمایه قابل توجهی را در خود جای داده است. این صنعت که یکی از ارکان اقتصاد و رشد کشور نیز شناخته می‌شود شامل مشاغل خطرناک و حساسی است. از این رو سالیانه حوادث زیادی در پروژه های ساختمانی رخ می‌دهد. بدون پشتوانه بیمه، این حوادث می‌توانند خسارات جبران ناپذیری به کارفرمایان و کارکنان این صنعت تحمیل کنند. اما با استفاده از بیمه، بسیاری از این خسارات قابل جبران هستند. بیمه مسئولیت ساختمانی از جمله بیمه های مهم صنعت ساختمان سازی است و هر کسی که می‌خواهد در این حوزه فعالیت کند، بایستی آن را به خوبی بشناسد.

 بیمه ساختمان چیست؟

کار با ماشین آلات صنعتی خطرناکی همچون فرز و کار در ارتفاع تنها بخشی از موقعیت‌های خطرناکی است که کارکنان و کارگران ساختمانی به طور پیوسته با آن مواجه هستند. خطراتی که در صورت عدم رعایت نکات ایمنی یا سهل انگاری می‌تواند منجر به آسیب‌های جبران ناپذیری شود. از این رو استفاده از بیمه ی ساختمان در صنعت ساختمان سازی اهمیت بسیاری دارد.

بیمه ی مسئولیت ساختمانی در جهت جبران خسارت های جانی و مالی کارکنانی که در پروژه‌های ساختمانی مشغول به کار هستند و دچار حادثه می‌شوند به وجود آمده است. این بیمه نوعی قرارداد است که مابین کارفرمای پروژه ساختمانی و موسسه بیمه منعقد می‌شود. این بیمه در گروه بیمه های اجباری قرار می‌گیرد و کارفرمایان و صاحبان پروژه‌های ساختمانی موظف هستند به منظور حفظ  جان کارکنان و کارگران در مقابل خطراتی که در مراحل مختلف ساختمانی سازی ممکن است برایشان رخ دهد، آن ها را بیمه کنند.

بیمه مسئولیت مدنی ساختمانی علاوه بر کارکنان، برای کارفرمایان پروژه های ساختمانی نیز مزایای متعددی دارد. چرا که در بسیاری از حادثه‌های ساختمانی، خسارت‌ها بسیار سنگین هستند و کارفرمایان قادر به جبران خسارات نیستند. اما با استفاده از بیمه ی مسئولیت ساختمانی، در صورت وقوع حادثه، موسسه بیمه خسارات‌ را مطابق با قرارداد جبران خواهد کرد.

انواع بیمه مسئولیت ساختمانی

بیمه ی مسئولیت ساختمانی خود به سه دسته تقسیم می‌شود که در ادامه هرکدام از این موارد به اختصار توضیح داده خواهد شد:

1. بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی:

بیشترین حوادث ساختمانی متوجه کارگران و کارکنان پروژه های ساختمانی است. مطابق با قانون کار، کارفرمایان در قبال سلامت کارکنان و کارگران ساختمان ها مسئول‌اند و موظف‌اند تمامی مسائل ایمنی را رعایت کنند. اگر به دلیل عدم ایجاد محیط ایمن، حادثه ای برای کارگران پیش آید، کارفرما محکوم به پرداخت خسارت است. بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان ساختمانی به وجود آمده است تا در این شرایط از کارفرما حمایت کند. با دریافت این بیمه نامه، در صورت بروز حادثه و وارد شدن خسارات جانی و مالی به کارکنان پروژه های ساختمانی، هزینه خسارت را شرکت بیمه پرداخت خواهد کرد.

2. بیمه مسئولیت ساختمانی ابنیه در قبال اشخاص ثالث:

تمامی مراحل ساخت یک ساختمان پر از خطرات و ریسک هایی است که می‌تواند به سلامت و اموال افراد آسیب بزند. عملیات گود برداری، نصب اسکلت و ... از جمله مراحل سنگین ساخت یک ساختمان به شمار می‌آید. در حین انجام این عملیات ممکن است به اشخاص ثالث، خسارت مالی و جانی وارد شود. منظور از اشخاص ثالث، افرادی به جز کارکنان، مهندسان ناظر و مدیران پروژه است. با صدور این بیمه نامه در صورت بروز حادثه ای که منجر به وارد شدن خسارت به اشخاص ثالث شود، هزینه خسارت را شرکت بیمه متقبل خواهد شد. برای مثال اگر به علت ریزش ساختمان در حین عملیات ساختمانی، ریزش موجب وارد شدن خسارت جانی یا مالی به همسایگان یا عابران شود، پرداخت هزینه خسارت به عهده شرکت بیمه است.

3. بیمه تضمین کیفیت:

بیمه تضمین کیفیت ساختمان از جمله بیمه هایی است که پیش از شروع عملیات ساختمانی بایستی خریداری شود. در این بیمه نامه، خساراتی که ناشی از عدم رعایت استانداردها، طراحی اشتباه، عدم استفاده از مصالح باکیفیت یا اجرای اشتباه باشد، توسط شرکت بیمه جبران خواهد شد و در طول مدت زمان احداث ساختمان، مهندسان ناظر مورد تایید شرکت بیمه تمامی فرایندها و مراحل ساخت و اجرا را بررسی خواهند کرد.

همچنین بخوانید:

• بیمه اموال چیست؟
• بیمه عمر چیست؟

انواع مختلف بیمه های مسئولیت ساختمانی را می‌توان به دو طریق تهیه کرد:

1. بیمه مسئولیت ساختمانی با نام
2. بیمه ی مسئولیت ساختمانی بی نام

بنابراین صاحبان پروژه‌های ساختمانی می‌توانند به دو گونه با مؤسسات و شرکت‌های ارائه دهنده خدمات بیمه قرارداد منعقد کنند. در بیمه ی مسئولیت ساختمانی با نام، کارفرمایان بایستی لیست اسامی کامل کارکنان و کارگران ساختمانی خود به همراه مشخصات کاملشان را در اختیار موسسه بیمه قرار دهند تا مشمول بیمه گردند. این نوع بیمه ساختمان با این که قیمت پایین تری دارد اما معایبی را نیز به همراه دارد. بزرگ‌ترین مشکل این نوع بیمه، ارائه مشخصات کامل کارکنان ساختمانی است. عمدتا در پروژه‌های ساختمانی خصوصا پروژه های بزرگ، کارکنان متعددی در حال رفت و آمد هستند و گردآوری چنین اطلاعاتی سخت است. با این حال برخی از بیمه های مسئولیت ساختمان تنها به صورت با نام ارائه می‌شوند.

می‌توانید از گونه دیگر بیمه ی ساختمان نیز استفاده کنید. در بیمه ی مسئولیت ساختمانی بی نام، نیازی به ارائه نام و مشخصات کارکنان ساختمانی نیست و تنها موسسه بیمه محل احداث  ساختمان و دیگر مشخصات خود پروژه را از کارفرمایان طلب می‌کند.

خسارات تحت پوشش بیمه مسئولیت ساختمانی

به صورت کلی تمامی خطرات و حوادثی که در عملیات ساختمان سازی فراگیرند، تحت پوشش بیمه ساختمانی است. از جمله پوشش های بیمه ی ساختمان، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. پرداخت خسارات ناشی از نقص عضو کارکنان و کارگران مشغول در پروژه ساختمانی
2. پرداخت هزینه درمانی و پزشکی ناشی از حوادثی که برای کارگران و کارکنان ساختمان رخ داده است.
3. پرداخت دیه و خسارات جانبی ناشی از فوت کارکنان و کارگران ساختمانی.
4. پرداخت خساراتی که به تاسیسات و تجهیزات ساختمان های همسایه بر اثر ریزش ساختمان وارد می‌شود.
5. اگر در حین انجام عملیات گودبرداری، ساختمان های مجاور ریزش کنند؛ شرکت بیمه هزینه خسارات وارده شده را پرداخت خواهد کرد.
6. پرداخت خساراتی که در حین ساختمان سازی به تاسیسات شهری مانند لوله های آب و لوله های گاز وارد می‌شود.
7. اگر در حین ساختمان سازی، بر اثر سقوط تجهیزات و مصالح ساختمانی به ماشین های پارک شده در محیط مجاور ساختمان خسارتی وارد شود، شرکت بیمه هزینه خسارت را پرداخت خواهد کرد.
8. اگر کارکنان و کارگران ساختمانی در هنگام ورود به محل پروژه دچار حادثه‌ای شوند، شرکت بیمه خسارت را پرداخت خواهد کرد.

چه مواردی جز پوشش‌های بیمه ی مسئولیت ساختمانی نیستند؟

حوادثی نیز وجود دارند که در گروه حوادث تحت پوشش بیمه ساختمانی قرار ندارند و در صورت وقوع این حوادث در پروژه های ساختمانی، کارفرمایان نمی‌توانند از شرکت بیمه طلب خسارت کنند. از جمله حوادثی که بیمه ی ساختمان آن‌ها را تحت پوشش قرار نمی‌دهد، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• همان طور که در ابتدا نیز به آن اشاره کردیم، این بیمه مختص کارکنان و کارگران ساختمانی است و مشمول ناظران و کارفرمایان  نمی‌شود. همچنین پدر، مادر، همسر و فرزند بیمه گذار (کارفرما)، مشمول استفاده از خدمات بیمه ی مسئولیت ساختمانی نیستند.
• آسیب های وارد شده ناشی از وقوع بلاهای طبیعی همچون سیل و زلزله را شرکت بیمه متقبل نمی‌شود.
• همچنین خساراتی که در اثر جنگ یا اعتصابات به پروژه های ساختمانی وارد شود نیز بر عهده خود کارفرما است و شرکت بیمه مسئولیتی نخواهد داشت.
• اگر به دلیل عدم رعایت قانون حوادثی رخ دهد، خسارات ناشی از این حوادث تحت پوشش بیمه ی مسئولیت ساختمانی نخواهد بود.

کلوز های بیمه ساختمان

کلوز در حوزه بیمه به معنای پوششی است که مکمل پوشش بیمه اصلی است. برای فعال سازی هر کلوز در هنگام عقد قرارداد بیمه، بایستی آن را انتخاب کنید و حق بیمه اضافه‌تری نیز پرداخت کنید. با پرداخت حق بیمه بیشتر و فعال سازی کلوزها بیمه ی ساختمان، می‌توانید از خدمات بیمه گسترده‌تری در پروژه ساختمانی خود استفاده کنید. کلوزهای بیمه ی ساختمان شامل موارد زیر می‌شوند:

1. پوشش حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری: بر اساس این کلوز، خسارات وارد شده به افراد ناشی از وسایل نقلیه موتوری چه در حال حرکت و چه در حال سکون توسط شرکت بیمه پرداخت می‌شود.
2. پوشش جبران هزینه پزشکی: با داشتن این پوشش هزینه های پزشکی و بیمارستان و درمان تا سقف تعهدات بر اساس صورت حساب مراکز درمانی پرداخت می شود و بر اساس تعرفه دولتی محاسبه نمی شود. از طرفی اگر رای دادگاه مبنی بر پرداخت هزینه های پزشکی نباشد با داشتن این پوشش کلیه هزینه های پزشکی جبران خواهد شد.
3. پوشش تبصره 1 ماده 66 قانون تامین اجتماعی: با وجود این کلوز، پرداخت مستمری مطرح شده در تبصره یک ماده 66 قانون تامین اجتماعی پوشش داده خواهد شد. مطابق با ماده 66 قانون تامین اجتماعی اگر حادثه‌ای برای کارکنان پیش آید و وقوع این حادثه به صورت مستقیم ناشی از عدم رعایت نکات ایمنی از سوی کارفرما باشد، کارفرما بایستی هزینه های مربوط به درمان و مستمری کارکنان را بپردازد. تبصره یک ماده 66 به این موضوع می‌پردازد که کارفرما بایستی هزینه ده سال مستمری را پرداخت کند.  به وسیله این کلوز، پرداخت این هزینه به عهده شرکت بیمه خواهد بود. در هنگام تهیه این کلوز بایستی مبلغ حداکثری که بیمه گر تعهد خواهد کرد در صورت بروز حادثه برای هر نفر و برای کلیه افراد پرداخت خواهد کرد را مشخص شود.
4. پوشش مسئولیت بیمه گذار در قبال اشخاص ثالث: اگر بر اثر حادثه ای، خسارتی به اشخاص ثالث وارد شود؛ موسسه بیمه هزینه خسارت را پرداخت خواهد کرد.
5. پوشش بیمه ای افزایش ریالی دیه از زمان شروع بیمه نامه: نرخ دیه هر ساله مطابق با قوانین در حال افزایش است. با تهیه این کلوز می‌توانید انتخاب کنید در سال های آتی با توجه به افزایش نرخ دیه، سقف پوشش خسارات بیمه مسئولیت شما نیز افزایش یابد. کارفرما با داشتن این کلوز خودش تعیین خواهد کرد میزان پوشش هزینه خسارات برای یک سال آینده تغییرات داشته باشد یا دو سال یا سه سال.
6. پوشش تعدد دیات و دیات غیر مسری: به طور کلی با بیمه مسئولیت ساختمانی، شرکت بیمه یک دیه را به ازای هر کارگر آسیب دیده در هنگام وقوع حادثه ساختمانی تحت پوشش قرار می دهد. اما گاهی اوقات با وقوع یک حادثه ممکن است مطابق با رای مراجع قضایی بیشتر از یک دیه به کارگران ساختمانی اطلاق گردد. به عنوان مثال تصور کنید در صورت بروز یک اتفاق ناگوار در پروژه ساختمانی، کارگری در دو ناحیه دچار نقص عضو شود. در صورتی که این کلوز فعال باشد، شرکت بیمه دیه هر دو نقص عضو را پرداخت خواهد کرد. در هنگام این کلوز بایستی مبلغ حداکثری که بیمه گر تعهد خواهد کرد در صورت بروز حادثه برای هر نفر و برای کلیه افراد پرداخت خواهد کرد، مشخص شود.
7. پوشش مأموریت های خارج از کارگاه (مکان فعالیت) کارکنان: برای فعال سازی این کلوز حتما بایستی نام کارکنانی که در خارج از محل پروژه تردد دارند ذکر شود. معمولا مسئول پشتیبانی و مسئول خرید پروژه ها با استفاده از این کلوز بیمه می‌شوند.
8. پوشش مسئولیت مجری ذیصلاح ساختمان: بیمه گذار با پرداخت حق بیمه بیشتر می‌توان خود را نیز بیمه کند. سقف پرداخت خسارت تحت این کلوز دیه در ماه های عادی است.
9. پوشش نوسان تعداد کارکنان تا 20 درصد نسبت به حداکثر نیروی اعلام شده: در هنگام دریافت بیمه نامه مسئولیت ساختمان، کارفرما موظف به ارائه تعداد کارگران و کارمندان خود است. یک پروژه ساختمانی شامل مراحل متفاوتی است که بنا به شرایط خود ممکن است تعداد کارکنان بیشتر شود. در صورت معمول کارفرما بایستی در چنین شرایطی الحاقیه ای برای بیمه نامه در نظر بگیرید و در صورتی که چنین عملی از سوی کارفرما انجام نشود و حادثه ای رخ دهد، شرکت بیمه به علت افزایش کارگران، هزینه کمتری را پرداخت خواهد کرد. اما با تهیه این کلوز می‌توانید بدون داشتن الحاقیه تا سقف 20 درصد به تعداد کارکنان خود اضافه کنید.
10. پوشش غرامت دستمزد روزانه: به هنگام بروز حادثه، معمولا کارگران و کارکنان زیان دیده مدتی را خانه نشین خواهند شد تا بهبودی خود را به دست آورند. پرداخت دستمزد کارکنان در مدت خانه نشینی عموما به عهده بیمه تامین اجتماعی است اما در مواردی مراجع قضایی کارفرما را مسئول دانسته و کارفرما بایستی دستمزد را پرداخت کند. با این کلوز، شرکت بیمه هزینه دستمزد را متقبل خواهد شد.
11. پوشش هزینه های دستمزد پرداختی به کارشناس یا هیات کارشناسی: پس از وقوع حادثه کارشناس از محل وقوع حادثه دیدن می‌کند و پس از بررسی شرایط، میزان تقصیر هر طرف را مشخص خواهد کرد. پس از اعلام رای از سوی کارشناس، کارفرما می‌تواند به رای صادر شده اعتراض کند. در این صورت یک تیم از بازرسان مورد اعتماد از حادثه دیدن خواهند کرد. هزینه بازدید مجدد توسط این تیم به عهده فرد اعتراض کننده است. در صورتی که این کلوز را تهیه کرده باشید این هزینه از سوی شرکت بیمه پرداخت خواهد شد.
12. پوشش بیمه مسئولیت بیمه گذار در قبال کارکنان عوامل اجرایی: با استفاده از این پوشش می‌توانید کارکنان عوامل اجرایی را بیمه کنید. عوامل اجرایی به اشخاصی اطلاق می گردد که در دوره اعتبار بیمه نامه و در راستای فعالیت مورد بیمه با بیمه گذار دارای رابطه کاری باشند. به عبارت ساده تر منظور از عوامل اجرایی پیمانکاران اصلی و فرعی است و منظور از کارکنان عوامل اجرایی، نیروهای پیمانکاران اصلی و فرعی است.
13. پوشش مسئولیت بیمه گذار در قبال شخص عوامل اجرایی: با این کلوز، عوامل اجرایی که در واقع همان پیمانکاران اصلی و فرعی هستند، بیمه خواهند شد.

 در هنگام تکمیل فرم کلوزها می‌توانید هر یک از 13 کلوز ذکر شده را به بیمه نامه خود اضافه کنید. علاوه بر این موارد در فرم انتخاب کلوزها، بایستی مشخص کنید در صورت بروز خسارت ( هزینه پزشکی)،  سهم شما از پرداخت هزینه خسارت چه میزان خواهد بود. شما می‌توانید حق بیمه بیشتری بپردازید و انتخاب کنید که هیچ سهمی از پرداخت خسارت به عهده شما نباشد. همچنین نیاز است در این فرم میزان تعهدات مورد بیمه زیر را مشخص کنید.

• حداکثر هزینه پزشکی برای هر نفر در هر حادثه
• حداکثر هزینه پزشکی در طول مدت بیمه نامه
• حداکثر غرامت فوت و نقص عضو برای هر نفر در هر حادثه در ماه های عادی
• حداکثر غرامت فوت برای هر نفر در هر حادثه در ماه های حرام
• حداکثر غرامت فوت و نقص عضو در طول مدت بیمه نامه

هزینه بیمه مسئولیت ساختمانی چقدر است؟

به طور کلی عوامل مختلفی در تعیین حق بیمه ی مسئولیت ساختمانی نقش دارند. به همین دلیل هزینه بیمه ی ساختمان یک پروژه با پروژه دیگر تفاوت دارد. قبل از پرداختن به عوامل مشخص کننده نرخ بیمه مسئولیت ساختمان، لازم به ذکر است که شرکت های بیمه معمولا برای مدت زمان یک سال (365 روز)، بیمه نامه صادر می‌کنند. اگر می‌خواهید پروژه ساختمان سازی خود را برای مدت زمان کمتری بیمه کنید، هزینه بیمه ی مسئولیت شما نیز تغییر خواهد کرد.

عوامل مشخص کننده هزینه بیمه ی ساختمان عبارت اند از:

• عمق گود برداری پروژه
• متراژ زمین ساختمان
• گونه خاک
• مجاورت داشتن با سایر پروژه های ساختمانی
• میزان جمعیت محل پروژه
• تعداد طبقه های ساختمان مدنظر
• خطراتی که ممکن است در حوالی ساختمان رخ دهند.
• مصالح و تجهیزاتی که مورد طول پروژه استفاده می‌شوند.

در نظر داشته باشید که در هنگام پرداخت خسارت توسط شرکت بیمه، همواره درصدی به عهده کارفرما است. البته در هنگام پرداخت خسارات جانی مطابق با قوانین بیمه، پرداخت تمام هزینه خسارت به عهده موسسه بیمه است. کارفرمایان می‌توانند به صورت قسطی نیز بیمه ی مسئولیت ساختمانی را خریداری کنند. برای پرداخت قسطی حق بیمه، معمولا لازم است در حدود 30 یا 40 درصد کل مبلغ بیمه در ابتدا پرداخت شود و باقی به صورت اقساط.

کلام آخر

استفاده از خدمات بیمه مسئولیت ساختمانی برای محافظت از منافع و دارایی کارکنان ساختمانی و کارفرمایان امری ضروری است. شما عزیزان می توانید در کمترین زمان ممکن از سایت مرکز بیمه این بیمه را از بهترین شرکت های بیمه ای ایران خریداری کنید.