تفاوت بیمه اختیاری و اجباری (همه آن چیزی که باید بدانید)
اگر شاغل هستید یا حتی به فکر برنامه ریزی برای آینده تان افتاده اید، حتماً با واژه های بیمه اجباری و بیمه اختیاری روبه رو شده اید. اما تفاوت این دو چیست؟ کدام یک مناسب شماست؟ دانستن این تفاوت ها در دریافت بازنشستگی، درمان یا حتی حمایت در دوران سختی تعیین کننده است. در این مقاله به صورت ساده، دقیق و کاربردی به بررسی تفاوت بیمه اختیاری و اجباری می پردازیم تا بتوانید با خیال راحت مسیر درست را انتخاب کنید.
خلاصه محتوا: این مقاله با مقایسه ساختار، مزایا و محدودیت های دو نوع بیمه، به انتخاب آگاهانه کمک می کند. تفاوت در پوشش ها، نحوه پرداخت، حمایت های قانونی و نقش کارفرما بررسی شده و با اشاره به نقش مشاوران بیمه ای، مسیر انتخاب بهتر برای تأمین آینده شغلی و مالی ترسیم می شود.
تفاوت بیمه اختیاری و اجباری چیست؟
برای درک بهتر این مطلب که چه تفاوتی بین بیمه اختیاری و اجباری وجود دارد باید گفت که بیمه اجباری (تامین اجتماعی) مخصوص کارکنانی است که در شرکت ها یا کارگاه ها مشغول به کار هستند و کارفرما موظف به پرداخت آن است؛ حق بیمه تامین اجتماعی ۳۰٪ حقوق است و پوشش هایی مانند بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، درمان، بیکاری و کمک هزینه ازدواج را نیز دارد.
در مقابل، بیمه اختیاری (بیمه خویش فرما) برای افرادی است که کارفرما ندارند و خودشان ماهانه حق بیمه را پرداخت می کنند؛ این بیمه پوشش هایی نظیر بازنشستگی، ازکارافتادگی، درمان و فوت دارد اما شامل بیمه بیکاری نمی شود و فرانشیز خدمات درمانی را نیز شخص بیمه گذار پرداخت می کند.
آیا مزایای قانون کار به بیمه شدگان اختیاری تعلق می گیرد؟
مزایای قانون کار مانند بیمه بیکاری، غرامت دستمزد ایام بیماری یا بارداری و کمک هزینه ازدواج به هیچ وجه شامل بیمه شدگان اختیاری نمی شود. بیمه اختیاری تنها تعهداتی مثل مستمری بازنشستگی، ازکارافتادگی، فوت، درمان، دفترچه بیمه، وسایل کمک پزشکی و هزینه کفن و دفن را پوشش می دهد، اما از پوشش هایی که قانون کار به بیمه اجباری می دهد، محروم است.
اختیارات بیمه گذار در بیمه اختیاری
در بیمه اختیاری، برخلاف بیمه اجباری، فرد بیمه گذار نقش اصلی را در تنظیم قرارداد و انتخاب شرایط ایفا می کند. این نوع بیمه به بیمه شدگان آزادی بیشتری می دهد تا مطابق شرایط مالی و برنامه ریزی شخصی خود، تعهدات و مزایای مورد نیاز را تعیین کنند. مهم ترین اختیارات بیمه گذار در بیمه اختیاری عبارتند از:
- تعیین دستمزد مبنای حق بیمه در بازه تعیین شده توسط سازمان تأمین اجتماعی
- افزایش تدریجی دستمزد مبنا (تا ۱۰٪ هر دو سال)
- پرداخت حق بیمه به صورت ماهانه با مهلت تا پایان ماه دوم
- انتخاب نوع پوشش ها شامل بازنشستگی، فوت، ازکارافتادگی و درمان
- برخورداری از معافیت معاینات پزشکی در شرایط خاص (با سابقه کافی و فاصله کم از بیمه قبلی)
حقوق بازنشستگی بیمه اجباری بیشتر است یا اختیاری؟
میزان حقوق بازنشستگی در بیمه اجباری معمولاً بیشتر از بیمه اختیاری است، چون در ساختار و پرداخت ها تفاوت های مهمی وجود دارد که روی مستمری نهایی تأثیر می گذارد. مهم ترین دلایل تفاوت بیمه های اختیاری و اجباری عبارتند از:
- نرخ بالاتر پرداخت حق بیمه در اجباری
- وجود سهم کارفرما در اجباری که فشار مالی را از دوش فرد کم می کند.
- محاسبه مستمری بر اساس دو سال پایانی با حقوق بالاتر در بیمه اجباری
- عدم پوشش بیمه بیکاری در بیمه اختیاری که یکی از مزایای مهم قانون کار است.
نرخ حق بیمه اجباری سال 1404
نرخ حق بیمه اجباری سال ۱۴۰۴ مطابق با افزایش حداقل دستمزد تعیین شده و شامل مجموع ۳۰٪ از حقوق مشمول بیمه است؛ سهم کارفرما ۲۳٪ و سهم کارگر ۷٪ می‌باشد. مقادیر دقیق بر اساس نوع ماه (۳۰ یا ۳۱ روزه) و وضعیت تأهل متفاوت است.
| وضعیت | ماه ۳۰ روزه (ریال ) | ماه ۳۱ روزه (ریال ) |
|---|---|---|
| جمع حقوق مشمول بیمه اجباری– متأهل | ۱۳۹٬۹۰۹٬۶۸۰ | ۱۴۳٬۳۷۳٬۳۳۶ |
| سهم کارگر ۷٪ | ۹٬۷۹۳٬۶۷۷ | ۱۰٬۰۳۶٬۱۳۴ |
| سهم کارفرما ۲۳٪ | ۳۲٬۱۷۹٬۲۲۶ | ۳۲٬۹۷۵٬۸۶۷ |
| جمع حق بیمه ۳۰٪ | ۴۱٬۹۷۲٬۹۰۴ | ۴۳٬۰۱۲٬۰۰۰ |
جدول بالا برای بیمه شدگانی است که کمتر از یک سال سابقه کاری دارند؛ افراد با سابقه بیشتر «پایه سنوات» نیز دریافت می کنند که عددها را افزایش می دهد.
چرا بیمه کارگران اجباری است؟
بیمه کارگران به صورت اجباری تعریف شده زیرا هدف آن حمایت قانونی، مالی و اجتماعی از نیروی کار است. قانون کار و قانون تأمین اجتماعی، کارفرما را موظف کرده اند که تمام کارگران دارای قرارداد (رسمی، موقت یا حتی شفاهی) را بیمه کند تا در برابر حوادث شغلی، بیماری، ازکارافتادگی، بیکاری، بازنشستگی و فوت تحت پوشش قرار گیرند. دلایل اصلی اجباری بودن بیمه کارگران به شرح زیر است:
- حفظ کرامت انسانی و امنیت شغلی کارگران
- کاهش آسیب های اجتماعی ناشی از بی پولی در بیماری یا سالمندی
- الزام قانونی طبق ماده ۱۴۸ قانون کار و ماده ۳۶ قانون تأمین اجتماعی
- پیشگیری از بهره کشی و تضییع حقوق کارگران
- ایجاد ثبات اقتصادی در جامعه از طریق تأمین اجتماعی فراگیر
در صورت عدم بیمه کردن کارگر، کارفرما مسئول جبران تمام خسارات است و ممکن است مشمول جریمه های قانونی و محرومیت از دریافت مفاصا حساب شود.
تبدیل بیمه اختیاری به اجباری به چه صورت است؟
برای تبدیل بیمه اختیاری به بیمه اجباری، کافی است فرد در یک شغل دارای کارفرما مشغول به کار شود و کارفرما او را مطابق قانون کار بیمه کند. در این حالت، پس از ارسال لیست بیمه توسط کارفرما، بیمه اجباری جایگزین بیمه اختیاری شده و سوابق به صورت پیوسته ثبت می شود.
قطع بیمه اختیاری و آغاز بیمه اجباری نیازی به انصراف رسمی از قرارداد اختیاری ندارد؛ سازمان تامین اجتماعی با تشخیص شروع اشتغال و دریافت لیست جدید، بیمه اجباری را اعمال و بیمه اختیاری را غیر فعال می کند.
.jpg)
برای بازنشستگی آسوده کدام بیمه را انتخاب کنیم؟
برای داشتن بازنشستگی آسوده، انتخاب نوع بیمه به شرایط شغلی، میزان درآمد، سابقه کاری و اولویت های شخصی شما بستگی دارد. اما اگر بخواهیم مقایسه ای کاربردی انجام دهیم، نکات زیر به تصمیم گیری بهتر کمک می کنند:
- اگر شاغل با کارفرما هستید، بیمه اجباری تأمین اجتماعی بهترین و قانونی ترین گزینه است؛ چون هم کارفرما بخشی از حق بیمه را می پردازد، هم مزایای بیشتری مانند بیمه بیکاری و دفترچه درمان دارد.
- اگر شغل آزاد یا بدون کارفرما دارید و فقط به دنبال مستمری بازنشستگی هستید، بیمه اختیاری تأمین اجتماعی گزینه ای قابل قبول است؛ ولی باید خودتان کل مبلغ حق بیمه را پرداخت کنید.
- اگر می خواهید سرمایه گذاری بلندمدت همراه با پوشش های مالی متنوع داشته باشید، می توانید خرید بیمه عمر و بازنشستگی از شرکت های خصوصی را هم در نظر بگیرید؛ مخصوصاً در کنار یکی از دو نوع بیمه بالا.
ترکیب بیمه اجباری یا اختیاری تأمین اجتماعی با یک بیمه عمر و بازنشستگی خصوصی می تواند پوشش کامل تری برای دوران بازنشستگی فراهم کند. کافی است با شماره 01391003113 تماس بگیرید تا کارشناسان مرکز بیمه با ارائه مشاوره رایگان و استعلام از شرکت های مختلف بیمه ای، به شما کمک کنند تا بهترین بیمه نامه های اختیاری مانند بیمه عمر، بیمه بازنشستگی، بیمه درمان تکمیلی یا بیمه حوادث انفرادی را متناسب با نیاز و بودجه‌تان انتخاب و خریداری کنید.
این شرکت نقش واسطی آگاه بین مشتری و شرکت های بیمه دارد و با مقایسه شرایط، نرخ ها و پوشش ها، تصمیم گیری را برای افراد ساده تر و مطمئن تر می کند. در واقع، مرکز بیمه به کسانی که به دنبال پوشش های اختیاری و غیر دولتی هستند، (مانند کسانی که شغل آزاد دارند یا تحت پوشش تأمین اجتماعی نیستند) کمک می کند تا از طریق بیمه های عمر و بازنشستگی خصوصی، آینده مالی خود را تأمین کنند.
نکات مهم در فرق بیمه اجباری و اختیاری
درمقایسه بیمه اختیاری و اجباری، نکاتی وجود دارد که دانستن آنها برای انتخاب درست بیمه اهمیت زیادی دارد. این نکات به شما کمک می کند تا بهتر متوجه محدودیت ها و فرصت های هر نوع بیمه شوید:
- بیمه اختیاری معمولاً پوشش درمان ندارد مگر اینکه بیمه گذار هزینه جداگانه پرداخت کند.
- سابقه بیمه اختیاری برای دریافت بیمه بیکاری حساب نمی شود.
- وام ها و تسهیلات مرتبط با بیمه بیشتر برای افراد دارای بیمه اجباری معتبر است.
- کارفرما نمی تواند به جای بیمه اجباری، فرد را بیمه اختیاری کند، حتی با رضایت او.
- بیمه اختیاری اگر حق بیمه به موقع پرداخت نشود، قرارداد لغو می شود و قطع سابقه به سختی جبران می شود.
- افزایش نرخ حق بیمه در بیمه اختیاری فقط به درخواست خود بیمه گذار و معمولا هر دو سال یک بار انجام می شود.
انتخاب هوشمندانه میان دو مسیر بیمه ای
داشتن بیمه مناسب نه تنها یک انتخاب هوشمندانه، بلکه ضرورتی برای حفظ امنیت مالی و شغلی است. ما در این مقاله سعی کردیم تفاوت بیمه اجباری و اختیاری را به زبان ساده شرح دهیم، تا با آگاهی کامل تصمیم بگیرید. همچنین شما می توانید با همراهی مرکز بیمه و مقایسه دقیق شرایط، پوشش ها و نرخ ها، بهترین بیمه نامه متناسب با نیازتان را انتخاب کنید؛ چه به دنبال پوشش های پایه باشید، چه بخواهید آینده تان را با بیمه های عمر و بازنشستگی خصوصی تضمین کنید.
صفحات پیشنهادی: